در زمینه مبارزه با اعتیاد، باید همچون هر پدیده دیگر، به سراغ علل پیدایش آن رفت وبا آن به مبارزه برخاست. معتاد قبل از اینکه بیمار باشد، فردی بی اعتقاد و بدون ایمان است. مخلوقی است که رابطه خود را با خالق نشناخته و از شعور خود به نحو مطلوب بهره نگرفته است. علاوه بر این، تجربه نیز نشان داده که مسئله اعتیاد، در بستر ناآگاهی ها و بی ایمانی ها، گسترش و عمق بیشتری می یابد و جوامعی که چنین هستند شامل تعداد معتادان بیشتری می باشند. بنابراین، اولین و مهمترین قدم در راه مبارزه با اعتیاد، افزایشایمان و عقیده اسلامی افراد جامعه و بالابردن سطح فرهنگ و شناخت آنان نسبت به مسئولیتها و تعهدات ایشان می باشد. نکته دیگر اینکه با توجه به نقشه های استعمارگران درگسترش مسئله اعتیاد به مواد مخدر، بمنظور جلوگیری از آگاهی و تحرک تحت سلطه خود وغارت هر چه بیشتر منافع آنها، رشد سیاسی و شناخت مسئولیتهای اجتماعی، که مبتنی بر تحلیل صحیحی از وضعیت جهان امروز است و همچنین موقعیت میهن اسلامی وشرایطی که انقلابشکوهمند اسلامی فراراه ما قرار داده است، امری ضروری و بس مهم می باشد. عامل مهم دیگر در مسئله اعتیاد، وجود قاچاقچیان مواد مخدر است که در حقیقت سوداگران مرگ و نابودی هستند و بایستی با پیگیری و قاطعیت تمام، نسبت به سرکوبی و مجازات آنان اقدام شود و از هر گونه تلاش آنان جلوگیری به عمل آید. علاوه بر رشد آگاهیهای فرهنگی و سیاسی جامعه و مبارزه قاطع با قاچاقچیان مواد مخدر، راههای دیگر مبارزه با آن را می توان در موارد زیر خلاصه کرد. 1- انجام تبلیغات و آموزش لازم از طریق مساجد و مجالس مذهبی، رادیو و تلویزیون و مطبوعات و مدارس و محیط های کاری، در جهت تشویق و هدایت مسئله مبارزه با اعتیاد به صورت یک نهضت همگانی و عمومی. 2- افزایش امکان حضور جوانان در جبهه های نبرد فرهنگی علیه تجاوزگران و بهره گیریاز فضای معنوی و بسیار سازنده جبهه فرهنگی. 3- گسترش محیط های پرورش، از جمله کتابخانه ها، تاسیسات ورزشی و تفریحی سالم. 4- تنظیم و اجرای کامل قوانین لازم برای مبارزه قاطع با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر. 5- حفاظت مرزهای کشور و گسترش و تقویت نیروهای مبارزه با مواد مخدر و امنیتی با همکاران سازمان اطلاعات 36میلیونی. 6- ایجاد زمینه مناسب برای جذب نیروهای جوان در محیط های کار و تقلیل تعداد بیکاران. 7- تشویق معتادان به ترک اعتیاد از طریق خودیاری و کاهش تدریجی مصرف مواد مخدر و اعطای برخی امتیازات در قبال اینکار.
فکر کنم در این خون بازیها را ببندیم بهتر است این کار را هم با معرفی کراک انجام میدهم:
کراک
کراک برای اولین بار از کوکائین تهیه و در اواخر تابستان و اوایل پاییز سال 1985 میلادی وارد بازار شهر نیویورک شد.
کراک خطرناکترین ماده اعتیادآوری است که تاکنون به بازار آمده است. این ماده به حدی وابستگیآور است که یک بار مصرف آن فرد را معتاد میسازد. اوج شیوع کراک در دهه 1980 بود. کراک ارزانتر از پودر کوکائین بود و بهطور گسترده در دسترس مردم، خصوصاً افراد فقیر قرار گرفت. کشیدن کراک عامل اصلی شیوع آن میباشد.
کراک چیست؟
معمولاً با انجام فعل و انفعالات شیمیایی کوکائین را freebase میکنند. این بدین معنی است که کوکائین هیدروکلراید را به کوکائین خالص تبدیل میسازند. این کوکائین خالص نسبت به حرارت مقاوم بوده و میتواند از راه دود کردن هم مصرف شود. به این ماده اصطلاحاً کراک گفته میشود.
نحوه مصرف
کراک غالباً در پیپهای شیشهای دود میشود. برای معتاد شدن به کراک فقط چند پیپ کفایت میکند.
علائم مصرف
کراک خیلی سریع جذب ریه گشته و بهسرعت به مغز میرسد. پس از مصرف کراک حالت تهاجمی به فرد دست داده، و ادامه مصرف آن باعث بزرگ شدن قلب و افزایش فشارخون ـ بسیار شدیدتر از کوکائین ـ میگردد. به دلیل آثار سریع تدخین و رسیدن سریع ماده به مغز به دنبال مصرف کراک، علایم بلافاصله ظاهر میشود، اما در عرض 12 دقیقه تحلیل میرود.
عوارض مصرف
مصرف کننده کراک چه آن را از طریق استنشاق استعمال کند چه از راه کشیدن با پیپ، دیگر نمیتواند از مصرف آن خودداری کند و پیدرپی استفاده خود را بالاتر میبرد. اصولاً فردی که کراک مصرف میکند، دیگر بر خود تسلط ندارد و گویا خودی خود را گم کرده است.
اما در هر حال مصرف مداوم کراک به سردرد و پرشهای عصبی ـ عضلانی، پرخونی، تورم، خونریزی و زخم مخاط بینی، سوراخ شدن تیغه میانی بینی، کاهش وزن، عوارض قلبی، مشکلات عروق مغز، تشنج و در نهایت مرگ در اثر مصرف مقدار زیاد کراک منجر میشود.
نکات
● اسامی خیابانی کراک عبارتند از کراک، راک، باس و راکس.
● کراک به دلیل گران بودن و دسترسی نادر آن در ایران چندان شایع نیست.
● آنچه که در ایران با عنوان کراک مصرف میشود، معمولاً هروئین خالص است که به نام کراک توزیع میشود.
کراک ایرانی
مادهای که امروزه در کشور ما به عنوان کراک عرضه میشود ماده جدیدی است که هیچ شباهتی به کراک بدست آمده از کوکایین ندارد . شکل ظاهری این ماده کلوخی شکل ، کرم رنگ و دارای پرزهایی شبیه پشمک میباشد
این ماده از ترکیب هرویین، قرصهای روان گردان و مواد شیمیایی و اسیدی ناشناخته ساخته شده است، طوری که به آن شیره هرویین هم گفته میشود . خواص این کراک شبیه مواد افیونی از خانواده تریاک و هرویین است اما با این تفاوت که به مراتب قویتر و خطرناکتر از مواد فوق بوده و اعتیاد بسیار شدید و وحشتناکتری را به دنبال دارد. . این کراک توسط مافیای روسیه تولید و درایران پخش میشود .
نحوه مصرف
روش مصرف کراک شبیه تریاک به صورت تدخین همراه با سنجاق و سوزنی که جایگزین سیخ و سنجاق شده است، میباشد. یکی از دلایل مهم شیوع مصرف این ماده مخدر، مصرف راحت ، بی بو و سریعالاثر بودن آن است و مهمتر از همه اینکه فروشندگان این ماده مدعی هستند که” مصرف این ماده اعتیادی به همراه ندارد”؟!
عوارض مصرف
عوارض مصرف کراک علاوه بر نشئگی شامل سرخوشی، احساس آرامش ، چرت زدن شدید و عرق کردن است. حالت خماری کراک علاوه بر عوارض خماری تریاک و هرویین، عصبانی بودن و پرخاشگری شدید، تهوع و استفراق را نیز به دنبال دارد. شخص مصرف کننده در این حالت قابل کنترل نیست و رفتارهای بسیار خطرناکی از او سر میزند که قابل پیشبینی هم نیست. چنین فردی معمولاً از نزدیکترین فرد خانواده گرفته تا فروشنده مواد مخدر و یا مأموران پلیس و یا به هرکس دیگری حملهور میشود.
این کراک شدیدا فرد مصرف کننده را دچار خواب آلودگی یا به اصطلاح خودمانی «چرت» میکند . مصرف مداوم این ماده مخدر در کوتاه مدت (مدت یکسال ) اثرات مخرب جبران ناپذیری در بدن فرد مصرف کننده اعم از عفونت اجزای داخلی بدن , پوسیدگی دندانها , سرطان حنجره و ریه , نابودی ریه و کبد ایجاد میکند . بطور کلی تمام اجزائیکه در تماس مستقیم با دود کراک هستند ذره ذره نابود شده و می پوسند . در برخی موارد دیده شده که در مصرف کنندگانی که طولانی مدت از این مواد استفاده میکنند , میزان عفونت بدن به قدری است که اجزای بدن از هم جدا میشوند و گوشت زیر پوست دچار عفوت شده و به اصطلاح کرم میگذارد . گفته میشود کسانی را که در اثر مصرف کراک می میرند در هنگام دفن غسل نمی دهند چون در هنگام شستشو اجزای بدن از هم جدا میشوند .
نکات آخر
● تخریبی را که تریاک در طی دهها سال برای مصرف کننده خود به وجود میآورد، کراک در طول چند ماه ایجاد می کند و حتی بیشتر.
● مصرف کننده کراک با چند دود یا پک به اوج نشئگی میرسد و به همین خاطر به آن 1 ، 2 ، 3 هم میگویند
● فرد وابسته به تریاک میتواند سالها زنده بماند و در کنار مصرف زندگی عادی خود را نیز داشته باشد. حتی وابستگان به هروئین اگر وادار به تزریق نشوند، میتوانند10تا 20 سال زنده بمانند و شاید هم بیشتر. اما شخصی که 3ماه بعد از مصرف کراک تا سی کیلو از وزن بدنش کم میشود آیا می تواند بیش از 2 سال زنده بماند ؟
● فرد وابسته به کراک در پایان اولین سال مصرف خود حداقل کبد و طحالش را از دست خواهد داد. این شخص هرگز نمیتواند بیش از یک ماه زندگی عادی داشته باشد. پس از یک ماه یا نشئه و خمار و یا در حال درد کشیدن است.. پس از گذشت 6 ماه، مصرف زیاد کراک نه تنها نشئگی را برطرف نمی کند، بلکه تنها برای آرام ساختن درد فرد به کار می رود.درواقع این آخرین ماههای عمر یک فرد وابسته به کراک است و متاسفانه بسیاری از این افراد قبل از رسیدن به این مرحله میمیرند
· کراک بدلیل نداشتن بو و سهولت استفاده نسبت به سایر مواد مخدر متاسفانه باعث جذب مصرف کنندگان سایر مواد مانند تریاک گردیده است . مصرف کراک به قدری آسان است که فرد در مدت 5 دقیقه حتی در دستشوئی و با استفاده از فندک و نی یا لوله و سنجاق می تواند آنرا مصرف نماید .
اعتیـــــاد، منشاء 85 درصد طـلاقها
یک قاضی دادگاه خانواده معتقد است که 85 درصد طلاقها از اعتیاد و بیکاری زوج سرچشمه میگیرد و اعتیاد سرچشمه اکثر مشکلاتی است که در نهایت زوجه را مجبور به رجوع به دادگاهها میکند.
از سوی دیگر برخی دیگر از کارشناسان حقوق نیز بر این باورند که در این مواقع زوجه تقاضای طلاق کرده و حق و حقوق قانونیاش را مطالبه میکند اما معمولا زوج معمولا استطاعت مالی برای پرداخت این حق و حقوق ندارد و به حبس تا زمان پرداخت محکوم میشود و در نهایت زندگی از هم متلاشی شده و حق و حقوقی هم پرداخت نمیشود.
به گزارش ایسنا، چندی پیش سرپرست مجتمع قضایی خانواده (1) به تشریح دلایل طلاق پرداخته و تایکد کرده بود: سه علت عمدهی طلاق را مباحث اقتصادی، فقر، بیکاری و دغدغههای معیشتی؛ اعتیاد که با توجه به زیاد شدن روز افزون معتادان این پارامتر به یکی از مهمترین علتهای طلاق تبدیل شده است و در نهایت عدم تفاهم زوجین که بسیاری از طلاقها در این قالب رخ میدهد و زن و شوهرها با وجود اینکه هیچ کدام مشکل خاصی ندارند، نمیتوانند با هم زندگی کنند عنوان کرده است.
از سوی دیگر یک قاضی دادگاه خانواده نیز معتقد است: 85 درصد طلاقها از اعتیاد و بیکاری زوج سرچشمه میگیرد. اعتیاد سرچشمه اکثر مشکلاتی است که در نهایت زوجه را مجبور به رجوع به دادگاهها میکند.
محمد اکبری میگوید: هنگامی که زوج معتاد باشد علاوه بر مشکلات اقتصادی که با آن مواجه میشود زوجه را با مشکل مواجه میکند و در نهایت باعث از هم پاشیدگی خانواده میشود.
وی دربارهی چگونگی پرداخت حق و حقوق زن در موارد اعتیاد مرد، تصریح میکند: در این مواقع زن تقاضای طلاق کرده و حق و حقوق قانونیاش را مطالعه میکند در صورتی که مرد استطاعت مالی نداشته باشد به حبس تا زمان پرداخت محکوم میشود.
این قاضی دادگاه خانواده یادآور میشود: در جامعه کنونی در اکثر موارد زن برای نجات از زندگی گذشته عموماً از تمام حق و حقوق قانونیاش از جمله نفقه، مهریه، اجرت المثل میگذرد و این مساله ربط چندانی به معتقاد بودن یا نبودن مرد ندارد و در تمام موارد صادق است.
اکبری اظهار میدارد: اگر اعتیاد در حدی باشد که دوام زوجیت را با مشکل مواجه کند موجب میشود که حق طلاق برای زن ایجاد شود.
براساس این گزارش یک وکیل دادگستری نیز معتقد است که آمار تقریبی طلاق به علت اعتیاد بسیار بالا است. اعتیاد به صورت سرسامآوری دادگاهها را مملو از ناسازگاریهای زنان و شوهران کرده است.
منصور حسینی میگوید: اعتیاد و بیکاری علت بسیاری از طلاقهاست و بیکاری نیز در بسیاری از موارد از اعتیاد سرچشمه میگیرد. علت اصلی این هم بیکاری جوانان یا بالا بودن تورم است.
وی ادامه میدهد: قانون برای رسیدن زن به حق و حقوقش حمایتهایی کرده است، اما خود این حمایتها تبعات سوئی در پی دارد. بر اساس ماده 2 محکومیتهای مالی اگر مرد حق و حقوق زوجه را نپردازد باید به زندان برود اما زندان رفتن مرد باعث نمیشود که زن به حق و حقوق خود برسد، بلکه فقط عاملی برای پر شدن زندانها است.
حسینی تصریح میکند: این مساله دارای اشکالاتی است، چرا که عموما مرد در این مدت محل اقامت خود را تغییر میدهد و زن دیگر امکان دسترسی به مرد ندارد. این مساله دادگستریها را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است.
این وکیل دادگستری خاطرنشان میکند: بر اساس شرایط ضمن عقد اگر بعد از ازدواج مرد یا زن معتاد شوند برای طرف مقابل حق طلاق بوجود میآید.
همچنین خشایار خسروانی با بیان اینکه علت بسیاری از طلاقها اعتیاد و بیکاری زوج است، میگوید: هنگامی که اعتیاد زوج به حدی برسد که زندگی امکانپذیر نباشد زوجه با رجوع به دادگاه تقاضای طلاق میکند.
وی اظهار میدارد: اعتباد علاوه بر انگیزه، زوجین را در مسائل اقتصادی نیز با مشکل مواجه کرده و معمولا زوج را مبتلا به اختلالات روحی و روانی میکند و سبب میشود که وی با خانوادهاش بدرفتاری کند. این امر سبب میشود که زوجه برای طلاق به دادگاه مراجعه کند.
این حقوقدان ادامه میدهد: هنگامی که اعتیاد زوج به حدی برسد که زندگی امکانپذیر نباشد زوجه با رجوع به دادگاه تقاضای طلاق خلع میکند. در چنین شرایطی در حالی که زوج توانایی مالی ندارد از پرداخت حق و حقوق زوجه امتناع میکند. معمولا این مساله در پروندههایی که زوج معتاد نیست نیز صادق است و ربط چندانی به معتقاد بودن یا نبودن زوج ندارد.
این وکیل دادگستری تصریح میکند: تفاوت پروندههایی که زوج معتاد است با دیگر پروندهها، این است که با توجه به اینکه نداشتن اعتیاد مضر زوج یا زوجه یکی از شرایط عقد در هنگام ازدواج است میتواند با رجوع به دادگاه و استناد به این شرط عقدنامه به راحتی طلاق و حق و حقوق خود را مطالبه کند. در حال حاضر اعتیاد جزء موارد فسخ نکاح نیست چرا که ممکن است اعتیاد بعد از ازدواجه ایجاد شود، اما موارد فسج نکاح باید قبل از ازدواج وجود داشته باشد.
وی در پایان میگوید: در بسیاری از پروندهها علت طلاق ممکن است اعتیاد نباشد، اما در نهایت مشکل اصلی از آن سرچشمه میگیرد. مانند مشکلات اقتصادی و بیکاری، مشکلات روحی و روانی.
کراک» تابوى سیاه | |
|
تا به حال به این مسئله فکر کردین که چطور یک نفر به مواد مخدر معتاد میشه؟ آیا به نتیجه خاصی هم رسیدین یا نه؟ در این جزوه علل مختلف گرایش جوانها را به مواد اعتیاد آور بررسی می کنیم. عوامل فردی
فشار های عصبی و بیماریهای روحی: کسانی که دائماً در معرض فشار های عصبی و محیطی قرار دادن، بیشتر از دیگران در معرض خطر گرایش به اعتیاد هستن. موقعیت هایی همانند کنکور، ازدست دادن نزدیکان، شکستهای عاطفی، مالی، شغلی، تحصیلی، انتخاب همسر و ... ممکن است در زندگی هر جوانی پیش آید و اگر شما راه صحیح مقابله با آنها را ندانید، امکان دارد برای دست یابی به تسکین و آرامش مقطعی، به مواد اعتیاد آور روی آورید. از آن جایی که امروزه رابطه بین بیماریهای روانی و اعتیاد به اثبات رسیده، خیلی خوب است که جوانها به جای راه حلهای مقطعی و نادست (توسل به مواد اعتیاد آور ...) به فکر یافتن راه حلهای مناسب برای رفع مشکلات خود باشند. عوامل خانوادگی
ممکنه همه خانواده ها، در همه زمینه ها، کاملاً موفق نباشن. ساختار خانوادها همیشه یکسان نیست. بعضی از خانوادها، بی سرپرست و یا تک سرپرست هستن. این چنین خانواده هایی ، معمولاً با مشکلاتی مواجه می شوند. مشکلات و دشواریهای خانوادگی، در شرایط دیگری نیز پیش می آید. مثلاً وقتی که در بین افراد خانواده، فردی معتاد است، تعداد افراد خانواده زیاد هستن و یا روابط خانوادگی متشنج است. اگر چه همه این عوامل مشکل آفرین هستن، اما باید بدانی که برای هر مشکلی یک راه حل درست و منطقی وجود دارد. استفاده از مواد اعتیاد آور ، قطعاً راه حل این مشکلات نیست و بر این دشواری ها خواهد افزود. اوقات فراغت و فعالیتهای جایگزین
آیا در زندگیت برنامه ریزی داری؟ اوقات بیکاری ات را چطور می گذرونی؟ اگر برای زندگیت برای اوقات کاری و اوقات بیکاری ات برنامه نداری، مواظب باش ،چون این خودش یک زنگ خطره. |
بنابراین، آشنایی با عوامل زمینه ساز مستعد کننده در مقابل آن از دو جهت ضرورت دارد:
1- شناسایی افراد در معرض خطر اعتیاد و اقدامهای پیشگیرانه لازم برای آنان؛
2- انتخاب نوع درمان و اقدامهای خدماتی، حمایتی و مشاوره ای لازم برای معتادان.
عوامل مخاطره آمیز
عوامل مخاطره آمیز مصرف مواد شامل عوامل فردی، عوامل بین فردی و محیطی و عوامل اجتماعی است.
عوامل مخاطره آمیز فردی
□ دوره نوجوانی
□ استعداد ارثی
□ صفات شخصیتی:
● صفات ضد اجتماعی
● پرخاشگری
● اعتماد به نفس پایین
□ اختلالهای روانی:
● افسردگی اساسی
● فوبی
□ نگرش مثبت به مواد
□ موقعیتهای مخاطره آمیز:
● ترک تحصیل
● بی سرپرستی
□ تاثیر مثبت مواد بر فرد
در اینجا به شرح هر یک از عوامل فوق می پردازیم:
دوره نوجوانی
مخاطره آمیز ترین دوران زندگی از نظر شروع به مصرف مواد دوره نوجوانی است. نوجوانی دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی و کسب هویت فردی و اجتماعی است. در این دوره، میل به استقلال و مخالفت با والدین به اوج می رسد و نوجوان برای اثبات بلوغ و فردیت خود ارزشهای خانواده را زیر سوال می برد و سعی در ایجاد و تحلیل ارزشهای جدید خود دارد. مجموعه این عوامل، علاوه بر حس کنجکاوی و نیاز به تحرک، تنوع و هیجان، فرد را مستعد مصرف مواد می نماید.
ژنتیک
شواهد مختلفی از استعداد ارثی اعتیاد به الکل و مواد وجود دارد. تاثیر مستقیم عوامل ژنتیکی عمدتاً از طریق اثرات فارماکوکینتیک و فارکودینامیک مواد در بدن می باشد که تعیین کننده تاثیر ماده بر فرد است. برخی از عوامل مخاطره آمیز دیگر نیز تحت نفوذ عوامل ژنتیکی هستند مانند برخی اختلالهای شخصیتی و روانی و عملکرد نامناسب تحصیلی ناشی از اختلالهای یادگیری.
صفات شخصیتی
عوامل مختلف شخصیتی با مصرف مواد ارتباط دارند. از این میان، برخی از صفات بیشتر پیش بینی کننده احتمال اعتیاد هستند و به طور کلی فردی را تصویر می کنند که با ارزشها یا ساختارهای اجتماعی مانند خانواده، مدرسه و مذهب پیوندی ندارد و یا از عهده انطباق، کنترل یا ابراز احساسهای دردناکی مثل احساس گناه، خشم و اضطراب بر نمی آید. این صفات عبارتند از: عدم پذیرش ارزشهای سنتی و رایج، مقاومت در مقابل منابع قدرت، نیاز شدید، احساس فقدان کنترل بر زندگی خود، اعتماد به نفس پایین، فقدان مهارت در برابر پیشنهادهای خلاف دیگران، فقدان مهارتهای اجتماعی و انطباقی. از آنجا که اولین مصرف مواد، معمولاً از محیطهای اجتماعی شروع می شود هر قدر فرد قدرت تصمیم گیری و مهارت ارتباطی بیشتری داشته باشد، بهتر می تواند در مقابل فشار همسالان مقاومت کند.
اختلالهای روانی
در حدود 70 درصد موارد، همراه با اعتیاد اختلالهای دیگر روانپزشکی نیز وجود دارد. شایع ترین تشخیصها عبارتند از: افسردگی اساسی، اختلال شخصیت ضد اجتماعی، فوبی، دیس تایمی، اختلال وسواسی- جبری، اختلال پانیک، مانیا، اسکیزوفرنی.
نگرش مثبت به مواد
افرادی که نگرشها و باورهای مثبت و یا خنثی به مواد مخدر دارند، احتمال مصرف و اعتیادشان بیش از کسانی است که نگرشهای منفی دارند. این نگرشهای مثبت معمولاً عبارتند از: کسب بزرگی و تشخص، رفع دردهای جسمی و خستگی، کسب آرامش روانی، توانایی مصرف مواد بدون ابتلا به اعتیاد.
موقعیتهای مخاطره آمیز فردی
بعضی از نوجوانان و جوانان در موقعیتها یا شرایطی قرار دارند که آنان را در معرض خطر مصرف مواد قرار می دهد. مهمترین این موقعیتها عبارتند از: در معرض خشونت قرار گرفتن در دوران کودکی و نوجوانی، ترک تحصیل، بی سرپرستی یا بی خانمانی، فرار از خانه، معلولیت جسمی، ابتلا به بیماریها یا دردهای مزمن. حوادثی مانند از دست دادن نزدیکان یا بلایای طبیعی ناگهانی نیز ممکن است منجر به واکنشهای حاد روانی شوند. در این حالت فرد برای کاهش درد و رنج و انطباق با آن از مواد استفاده می کند.
تاثیر مواد بر فرد
این متغیر وقتی وارد عمل می شود که ماده حداقل یک بار مصرف شده باشد. چگونگی تاثیر یک ماده بر فرد، تابع خواص ذاتی ماده مصرفی و تعامل آن با فرد و موقعیت فرد مصرف کننده است. تاثیر مواد بر فرد مصرف کننده، به میزان قابل توجهی، به مشخصات او بستگی دارد. این مشخصات عبارتند از: شرایط جسمی فرد، انتظار فرد از مواد، تجربیات قبلی تاثیر مواد و مواد دیگری که هم زمان مصرف شده اند. مواد مختلف نیز تاثیرهای متفاوتی بر وضعیت فیزیولوژیک و روانی فرد دارند، مثلاً: هروئین و کوکائین سرخوشی شدید، الکل آرامش و نیکوتین مختصری هشیاری و آرامش ایجاد می کند.
عوامل مخاطره آمیز بین فردی و محیطی
□ عوامل مربوط به خانواده:
● غفلت از فرزندان
● وجود الگوی نامناسب در خانواده
● خانواده آشفته
□ عوامل مربوط به دوستان:
● دوستان مصرف کننده مواد
□ عوامل مربوط به مدرسه:
● فقدان محدودیت
● فقدان حمایت
□ عوامل مربوط به محل سکونت:
● شیوع خشونت و اعمال خلاف
عوامل مربوط به خانواده
خانواده اولین مکان رشد شخصیت، باورها و الگوهای رفتاری فرد است. خانواده علاوه بر اینکه، محل حفظ و رشد افراد و کمک به حل استرس و پاتولوژی است، منبعی برای تنش، شکل و اختلال نیز می باشد. نا آگاهی والدین، ارتباط ضعیف والدین و کودک، فقدان انضباط در خانواده، خانواده متشنج یا آشفته و از هم گسیخته، احتمال ارتکاب به انواع بزهکاریها مانند سوء مصرف مواد را افزایش می دهد. همچنین والدینی که مصرف کننده مواد هستند باعث می شوند فرزندان با الگوبرداری از رفتار آنان مصرف مواد را یک رفتار بهنجار تلقی و رفتار مشابهی پیشه کنند.
تاثیر دوستان
تقریباً در 60 درصد موارد، اولین مصرف مواد به دنبال تعارف دوستان رخ می دهد. ارتباط و دوستی با همسالان مبتلا به سوء مصرف مواد، عامل مستعد کننده قوی برای ابتلای نوجوانان به اعتیاد است. مصرف کنندگان مواد، برای گرفتن تایید رفتار خود از دوستان، سعی می کنند آنان را وادار به همراهی با خود نمایند. گروه«همسالان» به خصوص، در شروع شروع مصرف سیگار و حشیش بسیار موثر هستند. بعضی از دوستیها، صرفاً حول محور مصرف مواد شکل می گیرد. نوجوانان به تعلق به یک گروه نیازمندند و اغلب پیوستن به گروههایی که مواد مصرف می کنند، بسیار آسان است. هر چند پیوند فرد با خانواده، مدرسه و اجتماعات سالم کمتر باشد، احتمال پیوند او با این قبیل گروهها بیشتر می شود.
عوامل مربوط به مدرسه
از آنجا که مدرسه بعد از خانواده، مهم ترین نهاد آموزشی و تربیتی است، می تواند از راههایی زیر زمینه ساز مصرف مواد در نوجوانان باشد:
بی توجهی به مصرف مواد و فقدان محدودیت یا مقررات جدی منع مصرف در مدرسه، استرسهای شدید تحصیلی و محیطی، فقدان حمایت معلمان و مسئولان از نیازهای عاطفی و روانی به خصوص به هنگام بروز مشکلات و طرد شدن از طرف آنان.
عوامل مربوط به محل سکونت
عوامل متعددی در محیط مسکونی می تواند موجب گرایش افراد به مصرف مواد شود: فقدان ارزشهای مذهبی و اخلاقی، شیوع خشونت و اعمال خلاف، وفور مشاغل کاذب، آشفتگی و ضعف همبستگی بین افراد محل و حاشیه نشینی از جمله این عوامل هستند.
عوامل مخاطره آمیز اجتماعی
□ فقدان قوانین و مقررات جدی ضد مواد مخدر
□ بازار مواد
□ مصرف مواد به عنوان هنجار اجتماعی
□ کمبود فعالیتهای جایگزین
□ کمبود امکانات حمایتی، مشاوره ای و درمانی
□ توسعه صنعتی، محرومیت اجتماعی- اقتصادی
مشخصات فردی و عوامل محیطی بخشی از علل اعتیاد هستند و بخش دیگر را بازارهای بین المللی مواد و عوامل اجتماعی- اقتصادی حاکم بر جامعه تشکیل می دهند. این عوامل عبارتند از:
قوانین
فقدان قوانین جدی منع تولید، خرید و فروش، حمل و مصرف مواد، موجب وفور و ارزانی آن می شود.
بازار مواد
میزان مصرف مواد، با قیمت آن نسبت معکوس دارد. هر چه قیمت مواد کاهش یابد، تعداد افرادی که بتوانند آن را تهیه کنند افزایش می یابد. همچنین سهل الوصول بودن مواد به تعداد مصرف کنندگان آن می افزاید.
مصرف مواد به عنوان هنجار اجتماعی
در جوامعی که مصرف مواد نه تنها ضد ارزش تلقی نمی شود، بلکه جزیی از آداب و سنن جامعه و یا نشان تمدن و تشخیص و وسیله احترام و پذیرایی است، مقاومتی برای مصرف مواد وجود ندارد و سوء مصرف و اعتیاد شیوع بیشتری دارد.
کمبود امکانات فرهنگی، ورزشی، تفریحی
کمبود امکانات لازم برای ارضای نیازهای طبیعی روانی و اجتماعی نوجوانان و جوانان از قبیل کنجکاوی، تنوع طلبی، هیجان، ماجراجویی، مورد تایید و پذیرش قرار گرفتن و کسب موفقیت بین همسالان، موجب گرایش آنان به کسب لذت و تفنن از طریق مصرف مواد و عضویت در گروههای غیر سالم می شود.
عدم دسترسی به سیستمهای خدماتی، حمایتی، مشاوره ای و درمانی
در زندگی افراد، موقعیتها و مشکلاتی پیش می آید که آنان را از جهات مختلف در معرض خطر قرار می دهد. فقدان امکانات لازم یا عدم دسترسی به خدماتی که در چنین مواقعی بتواند فرد را از نظر روانی، مالی، شعلی، بهداشتی، اجتماعی حمایت نماید، فرد را تنها و بی پناه، بدون وجود سطح مقاومت اجتماعی رها می کند.
توسعه صنعتی جامعه، مهاجرت، کمبود فرصتهای شغلی و محرومیت اقتصادی- اجتماعی
توسعه صنعتی، جوامع را به سمت شهری شدن و مهاجرت از روستاها به شهرها سوق می دهد. مهاجرت باعث می شود تا فرد، برای اولین بار، با موانع جدیدی برخورد نماید. جدایی از خانواده، ارزشهای سنتی و ساختار حمایتی قبلی به تنهایی، به انزوا و ناامیدی فرد می انجامد. کم سوادی، فقدان مهارتهای شغلی، عدم دسترسی به مشاغل مناسب و به دنبال آن محدودیت در تامین نیازهای حیاتی و اساسی زندگی و تلاش برای بقا، فرد را به مشاغل کاذب یا خرید و فروش مواد می کشاند و یا برای انطباق با زندگی سخت روزمره و شیوه جدید زندگی به استفاده از شیوه های مصنوعی مانند مصرف مواد سوق می دهد
روایاتی که در مورد حوادث قبل از ظهور و علائم ظهور رسیده بسیار و متنوع است؛ برخی از این روایات جوّ اجتماعات و بویژه وضع جوامع اسلامی را پیش از ظهور تشریح می کند، و برخی دیگر حوادثی را که نزدیک به ظهور واقع می شوند شرح می دهد، و برخی هم بروز اموری عجیب را بیان می نمایند. بررسی همۀ این روایات با پیچیدگی ها و رمزهایی که در برخی وجود دارد بعهدۀ کتابهای مفصّل است، و علاقمندان می توانند به کتابها و متونی که این روایات را نقل کرده اند مراجعه نمایند؛ ما در این مقال چند علامت را که روشنتر و به درک نزدیکترند ذکر می کنیم:
الف- روایاتی که جوّ قبل از ظهور را مشخص می سازد.
1- شیوع ظلم و جور و فسق و گناه وبی دینی در سراسر جهان و در جوامع اسلامی: در بسیاری از روایات که پیشوایان، قیام مبارک امام زمان (عج) را نوید داده اند، به این که «قیام آن گرامی در وقتی است که ظلم و جور جهان را فرا گرفته باشد» نیز تصریح فرموده اند. و در پاره ای از روایات هم یادآوری کرده اند که پیش از ظهور امام قائم (ع) ، و بویژه نزدیک به ظهور او، حتی در جوامع اسلامی فسق و فجور انواع گناهان و زشتیها رواج کامل خواهد یافت، و از آن جمله به این فجایع اشاره فرموده اند:
شراب خواری و خرید و فروش مسکرات آشکارا انجام می شود، رباخواری رواج می یابد، زنا و اعمال شنیع دیگر متداول و شایع و آشکار می گردد، قساوت، تقلّب ، نفاق، رشوه خواری، ریاکاری، بدعت، غیبت و سخن چینی بسیار است؛ بی عفّتی و بی حیایی و ظلم و ستم عمومی خواهد بود، و زنان بی حجاب و با لباس های زننده در اجتماع آشکار می شوند، مردان در لباس و آرایش شبیه زنان می شوند، امر به معروف و نهی از منکر ترک می گردد، و مؤمنان خوار و بی مقدار و محزون بوده و توانائی جلوگیری از گناهان و زشتیهارا نخواهند داشت. کفرو الحاد و بی دینی رواج یافته و به اسلام و قرآن عمل نمی شود، فرزندان نسبت به پدران و مادران آزار و بی حرمتی روا داشته و کوچکتر احترام بزرگتر را رعایت نمی کند و بزرگتر به کوچکتر ترحم نمی نماید و صلۀ رحم مراعات نمی شود. خمس و زکات پرداخت نمی شود و یا به مصرف صحیح خود نمی رسد، بیگانگان و کافران و اهل باطل بر مسلمانان چیره می شوند و مسلمانان با خود باختگی در همۀ امور و در لباس و گفتار و کردار از آنان تقلید و پیروی می کنند و حدود الهی تعطیل می شود و ... .
و بسیاری از فجایع دیگر که با عبارات گوناگون در روایات پیشوایان ما ذکر شده است و
ب – حوادث پیش از ظهور
2 و3- «خروج سفیانی» و «فرورفتن سپاه سفیانی به زمین» :
از علاماتی که پیشوایان معصوم ما بر آن بسیار تأکید کرده و صریح و روشن بیان فرموده اند، خروج سفیانی است؛ «سفیانی» طبق پاره ای از روایات مردی اموی و از نسل یزید بن معاویة بن ابی سفیان و از پلید ترین مردم استف نامش «عثمان بن عنبسه» است و با خاندان نبوّت و امامت و شیعیان دشمنی ویژه ای دارد، سرخ چهره و کبود چشم و آبله رو و بد منظر و ستمگر و خیانتکار است، در شام (سابق که مشتمل بر دمشق و فلسطین واردن و حمص و قنسرین است) قیام و به سرعت پنج شهر را تصرف می کند، و با سپاهی بزرگ به سوی کوفه در عراق می آید و در شهرهای عراق و بویژه در نجف و کوفه جنایات بزرگی مرتکب می شود، و سپاهی دیگر به سوی مدینه در عربستان می فرستد، سپاه سفیانی در مدینه به قتل و غارت می پردازند و از آنجا به سوی مکه می روند، و سپاه سفیانی در بیابانی میان مدینه و مکه به فرمان خدای متعال به زمین فرو می روند؛ آنگاه امام قائم (ع) پس از جریاناتی از مکه به مدینه و از مدینه به سوی عراق و کوفه می آید، و سفیانی از عراق به شام و دمشق فرار می کند، و امام سپاهی را به تعقیب او روانه می فرماید که سرانجام او را در بیت المقدس هلاک کرده و سرش را جدا می سازند.
4- بنابر روایات ائمه (ع)، سید حسنی مردی از بزرگان شیعیان است که در ایران و از ناحیه «دیلم و قزوین» (کوهستانهای شمالی قزوین که یک قسمت آن دیلمان نام دارد) خروج و قیام می کند. مردی خداجو و بزرگوار است که ادّعای امامت و مهدویت نمی کند، و فقط مردم را به اسلام و روش ائمه معصومین (ع) دعوت می نماید، و کارش بالا می گیرد و پیروان بسیار پیدا می کند، و مطاع و رئیس است و مانند سلطان عادلی حکومت می کند، و هنگامی که با سپاهیان و یاران خود در کوفه است به او خبر می دهند که امام قائم (ع) با یاران و پیروان خود به نواحی کوفه آمده است، سید حسنی با لشکریان خود با امام (ع) ملاقات می کند؛ امام صادق(ع) فرموده اند که سید حسنی امام را می شناسد اما برای آنکه به یاران و پیروان خود امامت و فضایل امام را ثابت کند آشنائی خود را آشکار نمی سازد، و از امام می خواهد که دلائل امامت را ارائه دهد، وامام (ع) ارائه می فرماید و معجزاتی آشکار می فرماید، و سید حسنی با امام بیعت می کند و پیروان او نیز با امام بیعت می کنند، بجر گروهی حدود چهار هزار نفر که نمی پذیرند و به امام (ع) نسبت سحر و جادوگری می دهند، و امام (ع) پس از سه روز موعظه و نصیحت، چون می پذیرند و ایمان نمی آورند، دستور قتل آنها را صادر می فرمایند و همۀ آنان به فرمان امام کشته می شوند.
5- «ندای آسمانی»:
یکی دیگر از علامات مشهور، ندای آسمانی است و آن چنان است که پس از ظهور امام غائب در مکّه، بانگی بسیار مهیب و رسا از آسمان شنیده می شود که امام را با اسم و نسب به همگان معرفی می کند، و این ندا از آیات الهی است؛ در این ندا به مردم توصیه می شود که با امام بیعت کنید تا هدایت یابید و مخالفت حکم او را ننمایید که گمراه می شوید.
و ندای دیگری قبل از ظهور صورت می گیرد که برای تثبیت حقانیت حضرت علی (ع) و شیعیان او خواهد بود.
6- «نزول عیسی مسیح (ع) و اقتدای او به حضرت مهدی (ع)» :
در پاره ای از روایات نزول عیسی مسیح (ع) از آسمان و اقتدای او در نماز به حضرت مهدی (ع) جزو اموری که همراه ظهور آن حضرت صورت می گیرد ذکر شده است . رسول گرامی اسلام (ص) به دختر خود فاطمه زهرا (س) فرمودند: «ومنّا والله الّذی لا اله الّا هو مهدی هذه الامّة الّذی یصلّی خلفه عیسی بن مریم» (و به خدائی که پروردگاری جز او نیست سوگند که مهدی این امت از ما است همانکه عیسی بن مریم پشت سر او نماز می خواند).
علائم و نشانه های دیگری نز در کتاب ها جمع آوری شده است؛ امّا آیا این علائم همه واقع می شوند یا ممکن است در آنها تغییراتی بوجود آید موضوعی است که در جای خود بررسی و مقرر شده و فرموده اند علائم بر دو قسم است: حتمی و غیر حتمی، و آنچه حتمی است واقع می شود.
در پاره¬ای روایات فرموده اند حتی حتمیّات هم ممکن است تغییر یابد، و آنچه تغییر پذیر نیست چیزهایی است که خدای متعال وعده فرموده و خداوند خلف وعده نمی فرماید: «انّ الله لایخلف المیعاد»
بدیهی است روایاتی که محتومات را نیز قابل تغییر می داند حالت انتظار را درجامعۀ شیعه قوی ترمی سازد تا همیشه منتظر باشند و خود را آماده سازند زیرا ممکن است علائم واقع نشده باشد ودر عین حال آن حضرت ظهور نماید.
به: روضۀ کافی، ص 36 – 42، و اثبات الهداة، ج7، ص 390 – 391، و بحار، ج 52، ص 254، و کفایة الموحدین، ج2، ص 844- 846، و منتهی الآمال، زندگی امام دوازدهم، ص 106 – 107، و بسیاری کتب دیگر که علائم و فتن راذکر کرده اند رجوع شود.
منتهی الآمال زندگی امام دوازدهم، ص 102-103، اثبات الهداة، ج7، ص 398 و 417، غیبت نعمانی باب 14، در علامات ظهور، از ص 247-283، غیبت طوسی، علامات ظهور، از ص 265 – 280، روضۀ کافی، ص 310، حدیث 483، بحار ، ج52، ص 186 و 237 – 239، و دیگر صفحات باب علامات ظهور از ص 181 الی 278، کفایة الموحدین، ج2، ص 841 – 842.
منتهی الآمال ، زندگی امام دوازدهم، ص 104 – 103، بحار، ج53، ص 15 -16، کفایة الموحدین، ج2، ص 842 – 843.
منتهی الآمال ، زندگی امام دوازدهم، ص 102، غیبت شیخ طوسی، ص 274، اثبات الهداة، ج7، ص 424، غیت نعمانی، ص 257، حدیث 14 و 15 و نیز در دیگر روایات باب 14 این کتاب، کفایة الموحدین، ج2، ص 740، روضۀ کافی، ص 209 – 210، و ص 310، حدیث 483، بحارالانوار، 52 در بسیار روایات صفحات 181 – 278.
اثبات الهداة، ج7، ص 399
اثبات الهداة، ج7، ص 14
اثبات الهداة، ج7، ص 431
بحارالانوار، ج52، ص 279و 283و 305 – 308 و 310 و 311و 340 و 346و 352و 354و 360و 361و 364و 367و 368و 378 و ج 53، ص 12 ، اکمال الدین ، ج2، ص 367 و 368، کشف الغمه، ج3، ص 360 – 363 و 365، ارشاد مفید، ص 341 – 344، غیبت نعمانی، ص 231 و 233 و 234 و 238 و 243 و 281 – 282، غیبت شیخ طوسی، ص 280 – 286، منتخب الاثر، ص 482.